Menu
Эх орон Эрдэм мэдлэг Эр зориг Тэсвэр хатуужил...
2016 Үндэсний батлан хамгаалахын их сургууль
Монгол Улсын Засгийн газрын 156 дугаар тогтоолын дагуу их сургуулийнхаа түүхт 95 жилийн ойн үеэр Үндэсний батлан хамгаалахын их сургууль нэртэйгээр өргөтгөсөн зохион байгуулалтад орж, өнөөг хүртэл боловсрол, сургалтын үйл ажиллагаагаа амжилттай явуулж байна.
1999 Монгол Улсын Батлан хамгаалахын их сургууль
Монгол Улсын Çасгийн газрын 1999 оны 85 дугаар тогтоолыг үндэслэн Батлан хамгаалахын сайд болон Төрийн нарийн бичгийн дарга нарын 1999 оны 60 дугаар тушаалаар Батлан хамгаалахын их сургууль (БХИС) болгон өргөтгөн зохион байгуулсан нь тус сургуулийн түүхэн хөгжлийн шинэ үе юм. “Инженерийн боловсролд суурилсан цэргийн мэргэжилтэн бэлтгэх тогтолцоотой мэдлэгт суурилсан сургалтын арга зүйг нэвтрүүлэн, эрдэм шинжилгээ сургалтын ажлын нэгдлийг ханган багш, оюутан хамтарч мэдлэг бүтээх сургалтын аргад шилжин, хичээл сургалтыг куррац болон блокын арга зүйгээр төлөвлөн зохион байгуулж төгсөгчдөд тасралтгүй, хөгжих мэдлэгийн тогтолцоог нэвтрүүлж, эрдэм шинжилгээ, сургалтын олон талт бодлого, үйл ажиллагааг амжилттай хэрэгжүүлсэн байна.
1990 Цэргийн их сургууль
БНМАУ-ын Сайд нарын Зөвлөлийн 1991 оны 7 дугаар сарын 18-ны өдрийн 223 дугаар тогтоолоор ЦНДСийг “Цэргийн их сургууль” болгон өөрчлөн байгуулсан. Сургалтын төлөвлөгөөг 1992, 1994, 1997, 1999 онуудад шинэчлэн боловсруулж, цэрэг, иргэний хос мэргэжилтэн бэлтгэх болсон. Батлан хамгаалахын удирлагын академид цэргийн дээд боловсролтой, цэргийн шинжлэх ухааны магистрын зэрэгтэй оôицер, Ахлагчийн сургуульд цэргийн тусгай мэргэжлийн ахлагч нарыг сургаж эхэлсний зэрэгцээ иргэний хамгаалалтын болон олон улсын энхийг дэмжих ажиллагааны шүхэрчин аврагч, элитийн батальонд алба хаах мэргэжлийн цэрэг, бага мэргэжилтэн, иргэний хамгаалалтын болон химийн цэргийн дээд боловсролтой офицер бэлтгэж эхэлсэн.
1981 Цэргийн нэгдсэн дээд сургууль
Цэргийн боловсрол сургалт, эрдэм шинжилгээний гол төв болж, 1976-1991 онд 20 удаагийн төгсөлтөөр дээд боловсролтой 2491 офицерыг сурган бэлтгэсэн нь түүхэндээ хамгийн олон төгсөгчтэй онцлог үе болсон.
1964 Цэргийн ерөнхий дээд сургууль
БНМАУ-ын Сайд нарын Зөвлөлийн тогтоолыг үндэслэн БХЯ-ны сайдын 1967 оны 6 дугаар сарын 12-ны өдрийн н/28 дугаар тушаалын дагуу “Цэргийн Ерөнхий дээд сургууль” болгон өргөтгөн зохион байгуулснаар дээд боловсролтой улс төрийн ажилтан бэлтгэж эхэлсэн байна. 4 жилийн сургалтын тогтолцоонд шилжүүлж, бүтэц зохион байгуулалт нь сургуулийн захирал, намын хороо, сурах анги, жагсаал анги, боловсон хүчин, нууц, аж ахуй, санхүү тооцооны анги, хүн эмнэлэг, авто тракторын алба, зэвсгийн албаас бүрдэж байв. Энэ цаг үед Төрийн дээд шагнал Сүхбаатарын одонгоор шагнагдсан юм.
1932 Цэргийн ерөнхий сургууль
МАХН-ын Төв Хорооны 1932 оны 4 дүгээр сарын 7-ны өдрийн тогтоолоор Бүх цэргийн Ерөнхий сургуулийг МАХНын Төв Хорооны нэрийн Цэргийн Ерөнхий сургууль” болгон өргөтгөн зохион байгуулж, сургуулийн бүтцэд морин цэрэг,
улс төр, пулемёт, их буу, хуягт тэрэг, танк, бэлтгэл ба бага ястны гэсэн 8 ангитай байхаар тогтоосон. 1939 оны Халхын голын дайн, 1945 оны ×өлөөлөх дайны жилүүдэд цэргийн боловсон хүчнийг сургаж бэлтгэх үүрэг, зорилтоо амжилттай гүйцэтгэсэн төдийгүй БНМАУ-ын Бага хурлын Тэргүүлэгчид, Ардын Сайд нарын Зөвлөлийн 1932 оны 7 дугаар сарын 16-ны өдрийн 4 дүгээр тогтоолоор “Цэргийн гавьяаны нэгдүгээр зэргийн одон” тэмдгээр шагнагдаж, БНМАУ-ын Бага хурлын Тэргүүлэгчдийн 1947 оны 5 дугаар сарын 23ны өдрийн 35 дугаар тогтоолоор “Жанжин Д.Сүхбаатарын нэрэмжит сургууль” болгон алдаршуулсан байна.
1923 Бүх цэргийн ерөнхий сургууль
Бүх цэргийн зөвлөлийн 1923 оны 3 дугаар сарын 23-ны өдрийн 10 дугаар хурлаар “Даргын сургуулийг шинэчлэн байгуулах тухай” түр дүрмийг хэлэлцэж, ”Ардын цэргийн даргын сургууль”-ийг 1923-1924 оны хичээлийн жилээс эхлэн 3 жилийн сургалттай “Бүх цэргийн Ерөнхий сургууль” болгон өргөжүүлжээ.
1921 Ардын цэргийн даргын сургууль
Ардын түр засгийн газар ба Намын Төв хорооны 1921 оны 3 дугаар сарын 24-ний өдрийн хамтарсан хурлаас цэргийн байгуулалтын асуудлыг хэлэлцэж гаргасан тогтоолд ”… цэргийн сургууль нээн монгол цэргүүдээс ухаан сэргэлэнг цэргийн сургуульд боловсруулж, сургагч дарга нарыг гарган сургаж авбаас зохино” хэмээн заасан нь анхны цэргийн сургуулийг байгуулах албан ёсны шийдвэр байж, улмаар 1921 оны 10 дугаар сарын 15-нд анхны хичээл сургалтаа эхлүүлжээ.
Монгол Улсын Зэвсэгт хүчний түүх нь тусгаар тогтнол, бүрэн эрхт байдлаа хамгаалах монголчуудын тэмцэл, хөгжлийн замналын илэрхийлэл юм. 1921 оны Ардын хувьсгалын дараахан Монгол Улсын Засгийн газар цэргийн байгууллагаа шинээр зохион байгуулж, үндэсний мэргэжлийн офицер, удирдах бүрэлдэхүүнийг дотооддоо бэлтгэх зорилгоор Цэргийн даргын сургуулийг байгуулсан нь өнөөгийн Үндэсний Батлан Хамгаалахын Их Сургуулийн үндэс суурь болсон түүхтэй.
Уг сургууль нь тухайн цаг үеийн шаардлагад нийцүүлэн 1932 онд "Бүх цэргийн ерөнхий сургууль", 1967 онд "Нэгдсэн цэргийн дээд сургууль" болон өргөжсөн бөгөөд 1992 оноос хойш "Цэргийн дээд сургууль" нэртэйгээр Монгол Улсын Зэвсэгт хүчний мэргэжилтэн, офицер бэлтгэх гол төв болон үйл ажиллагаагаа явуулсаар иржээ.
Зөвлөлт Холбоот Улс, Хятад зэрэг орнуудын цэргийн боловсролын тогтолцоог ашиглан олон арван мэргэжилтэн бэлтгэж, улс орны батлан хамгаалах чадавхыг нэмэгдүүлэхэд энэ сургуулийн үүрэг маш чухал байсан. Халхын голын байлдаан, чөлөөлөх дайн зэрэг түүхэн үйл явдлуудад тус сургуулийн төгсөгчид онцгой үүрэг гүйцэтгэж, мэргэжлийн цэргийн хүчний суурь тогтолцоог бүрдүүлсэн.
Ардчиллын дараах үед цэргийн боловсролын шинэчлэл эрчимжиж, тус сургууль 1999 онд Батлан Хамгаалахын Их Сургууль болж өргөжсөн бол 2017 оноос Үндэсний Батлан Хамгаалахын Их Сургууль (ҮБХИС) болон дахин өргөжин тэлсэн нь Монгол Улсын Зэвсэгт хүчнийг мэргэжлийн, орчин үеийн, бүс нутгийн түвшний хүчин болгох зорилтыг хангах чухал алхам байв.
Тус сургууль нь Зэвсэгт хүчний шинэ үеийн чиг хандлагад нийцүүлэн офицер бэлтгэхээс гадна, энхийг сахиулах ажиллагаанд оролцох олон улсын сургалтуудыг зохион байгуулж, НҮБ болон бүс нутгийн хамтын ажиллагаанд идэвхтэй оролцож байна.
Мөн сүүлийн жилүүдэд кибер аюулгүй байдал, мэдээллийн дайн, хиймэл оюун ухаан зэрэг сэдвийг сургалтын хөтөлбөртөө нэвтрүүлж, ирээдүйн цэргийн ажиллагааны шаардлагад нийцсэн мэргэжилтэн бэлтгэхэд анхаарч байгаа нь ҮБХИС-ийг зөвхөн үндэсний төдийгүй олон улсын түвшний боловсролын байгууллага болгож байна.
Монгол Улсын Зэвсэгт хүчний түүх, ҮБХИС-ийн хөгжлийн зам нь харилцан уялдаатайгаар улс орныхоо аюулгүй байдлыг хангах, мэргэжлийн цэргийн боловсон хүчнийг тасралтгүй бэлтгэх нэгдмэл зорилгыг хэрэгжүүлсээр ирсэн юм.